1. Alcoholgebruik
- Alcoholgebruik en risicogroepen:
Ongeveer 9% van de volwassen Belgen heeft een problematisch drinkpatroon. Vooral jongeren (15-24 jaar) vertonen een toename in binge-drinken. Dit wordt gekoppeld aan het risico op verslaving en hersenschade bij jongere leeftijdsgroepen
Alcohol is verantwoordelijk voor ongeveer een kwart van de verkeersdoden in Europa, wat het risico in België ook significant maakt. Bij verkeersongevallen test 10% van de bestuurders positief op alcohol.
- Nieuw beleid en preventieacties:
In maart 2024 heeft de Hoge Gezondheidsraad een nieuwe reeks aanbevelingen gepubliceerd, zoals strengere regels voor reclame en verplichte gezondheidswaarschuwingen op alcoholproducten.
Het interfederale actieplan 2023-2025 richt zich op betere preventie, betere toegang tot zorg, en het verminderen van sterfgevallen door alcoholgebruik. Maatregelen zoals het verbieden van alcoholverkoop langs snelwegen ’s nachts (22u-7u) zijn daar onderdeel van.
- Algemene trends en acties:
Er wordt gewerkt aan het verhogen van de minimumleeftijd voor aankoop van alcohol naar 18 jaar voor alle soorten dranken, met als doel jongeren beter te beschermen.
Het drinken van alcohol blijft hoog in België, en deelname aan campagnes zoals Tournée Minérale helpt mensen bewust te maken van hun alcoholgebruik.
Bronnen: (Frank Vandenbroucke, News.Belgium, VAD, VAD).
2. Illegale drugs
- Cannabisgebruik:
Cannabis blijft het meest gebruikte illegale middel in België, vooral onder jongeren. Ongeveer 18,6% van de 15- tot 24-jarigen heeft cannabis het afgelopen jaar gebruikt, met 9,7% die het zelfs maandelijks consumeerde. - Gebruik van xtc en amfetamines:
In het uitgaansleven neemt het gebruik van xtc en amfetamines toe, vooral onder festivalgangers en jongeren die naar nachtclubs gaan. Deze middelen worden vaak geconsumeerd als ‘party drugs’, wat zorgt voor verhoogde gezondheidsrisico’s, zoals oververhitting en hartproblemen. - Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS):
Ongeveer 26% van de injecterende drugsgebruikers in Vlaanderen meldt gebruik van nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), zoals GHB en ketamine. Deze stoffen, die moeilijk te detecteren zijn in drugstests, veroorzaken ernstige gezondheidsproblemen. - Beleid en preventie:
Er worden steeds meer maatregelen genomen om het gebruik van deze stoffen te verminderen, met beleidsinitiatieven die gericht zijn op preventie en betere toegang tot behandelingszorg. De VAD blijft een belangrijke rol spelen in het monitoren van trends en het ontwikkelen van preventiestrategieën.
Bronnen: (EUDA, EUDA, World Health Organization (WHO)).
3. Psychoactieve medicatie
- Gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen:
Ongeveer 16% van de Belgische bevolking van 15 jaar en ouder maakt regelmatig gebruik van slaap-
of kalmeringsmiddelen, met een aanzienlijk verschil tussen mannen (11%) en vrouwen (19%).
Dit gebruik is vooral hoog onder ouderen, met een piek bij 65-plussers.
- Risico op afhankelijkheid:
De langdurige consumptie van deze middelen leidt in sommige gevallen tot verslaving, wat wordt erkend als een groeiend probleem. De gebruikscijfers tonen aan dat het aantal mensen dat afhankelijk is van deze middelen langzaam stijgt, vooral onder oudere leeftijdsgroepen. - Medisch gebruik versus misbruik:
Hoewel deze medicatie oorspronkelijk voor medische doeleinden wordt voorgeschreven, blijkt dat sommige gebruikers deze middelen vaker of in hogere doses gebruiken dan aanbevolen, wat kan leiden tot misbruik en gezondheidsproblemen. - Beleid en preventie:
Er wordt gewerkt aan betere richtlijnen en bewustwording rond het gebruik van psychoactieve medicatie, met als doel misbruik te voorkomen en gebruikers beter te begeleiden naar gepaste zorg.
Bronnen: (EUDA, EUDA).
4. Gokken en Gamen
- Prevalentie van gokverslaving:
Ongeveer 0,9% van de Belgische bevolking loopt risico op gokverslaving. Dit gaat vaak gepaard met aanzienlijke emotionele, relationele en financiële problemen.
- Gokken onder jongeren:
Gokken onder jongeren is een groeiend probleem. De wetgeving werd onlangs aangepast, waarbij de minimumleeftijd voor gokken in België werd verhoogd naar 21 jaar voor de meeste vormen van gokken. - Gamen en verslaving:
Er is ook toenemende bezorgdheid over gameverslaving, waarbij veel jongeren overmatig gamen. Beleidsmaatregelen worden aangepast om meer bewustzijn te creëren en om de inhoud van videogames te reguleren. - Wetgeving en preventie:
Belgische autoriteiten hebben strengere regels ingevoerd om gokverslaving te bestrijden, zoals identiteitstests in gokwinkels en een groter focus op verantwoord gokken. Gokoperators ontwikkelen ook systemen voor vroegtijdige detectie en preventie van gokverslaving.
Bronnen: (iGB, iGaming Express, European Gaming).
